Leiderschapsstijlen

De stijl van leiding geven is van grote invloed op de mate waarin medewerkers zich gerespecteerd voelen, mede verantwoordelijkheid willen dragen, mee gaan zoeken naar oplossingen enzovoorts. Er zijn stijlen van leidinggeven die dit bevorderen en stijlen die dit ontmoedigen.Iedere leidinggevende heeft een stijl van leiding geven, een stijl die haar/hem het meeste aantrekt. Het hebben van inzicht in de eigen stijl van leiding geven is niet alleen van belang om het effect van het eigen functioneren op het gedrag van anderen te evalueren, maar ook om van stijl te kunnen veranderen. Er worden globaal vier vormen van leiderschapsstijlen onderscheiden:

De autoritaire stijlKenmerkend voor deze stijl van leiding geven zijn:
- de leidinggevende bepaald eenzijdig de doelen, werkwijzen, gebruik van middelen enzovoorts;
- de leidinggevende neemt beslissingen zonder zich direct te laten beïnvloeden door de mening van ondergeschikten;
- de leidinggevende bewaakt doelbewust de uitvoering van al het werk;
- de leidinggevende legt geen verantwoording af over eigen doen en laten aan de ondergeschikten.

Kortom de leidinggevende geeft aan wat er moet gebeuren en hoe, en de medewerkers dienen te gehoorzamen.

De democratische stijlDit is de tegenhanger van de autoritaire stijl. Kenmerkend hierbij zijn:
- de leidinggevende voert uit wat in de groep of het team bij meerderheid van stemmen wordt besloten;
- het goed kunnen functioneren van de leidinggevende is gro­tendeels afhankelijk van de betrokkenheid en medewerking van de groepsleden;
- de capaciteiten ven de leidinggevende worden afgemeten aan de wijze waarop de zaken worden uitgevoerd.

Kenmerkend is dat er sprake is van een gezamenlijke (team, groep) inspanning. De leidinggevende is de formele leider met bepaalde taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Met het hanteren van een democratische stijl legt de leidinggevende de beslis­singsbevoegdheid en beslissingsverantwoordelijkheid bij de groep als geheel. De taak van de leiding­gevende bestaat dan vooral uit het motiveren van de groepsleden, het doelgericht laten verlopen van het overleg en het komen tot besluitvorming.

De consulterende stijlDit is eigenlijk een tussenvorm van autoritair en democratisch leiderschap. Kenmerkend hierbij zijn:
- de leidinggevende laat zich in de besluitvorming beïnvloeden door de medewerkers;
- de leidinggevende vraagt de medewerkers om advies;
- de leidinggevende behoud een eigen verantwoordelijkheid voor de besluitvorming.

Er is sprake van het delegeren van overleg naar de medewerkers. Deze zullen onderling of met anderen overleggen en daarover rapporteren. Voordeel hiervan is dat het voor de leidinggevende tijdbesparend is en dat het de capaciteiten van medewerkers beter tot zijn recht doet komen.Voorwaarde is dat de gedelegeerde taken duidelijk omschreven moeten zijn en dat medewerkers dat moeten willen en kunnen. Overigens blijft datgene wat een leidinggevende delegeert altijd tot de eindverantwoordelijkheid van de leidinggevende behoren.

De laissez-faire stijlBij een 'laat-maar-waaien' stijl is nauwelijks sprake van leiding geven en evenmin van ondersteuning van medewerkers bij het leiding nemen of geven. Meestal nemen een of meerdere medewerkers dan zelf het heft in handen waardoor er een informeel leiderschap ontstaat.